آیا باز کردن پنجره‌ها و درها در طول تابستان در یک شهر پرتراکم نیمه‌گرمسیری بر محیط اتاق خواب و کیفیت خواب تأثیر می‌گذارد؟!

مقاله ای در سال ۲۰۲۴ با مضمون ” آیا باز کردن پنجره‌ها و درها در طول تابستان در یک شهر پرتراکم نیمه‌گرمسیری (مانند شانگهای) بر محیط اتاق خواب و کیفیت خواب تأثیر می‌گذارد؟!” منتشر شد. این مقاله بررسی نموده که با مطالعه بر روی۵۰ اتاق خواب و اندازه گیری تغییرات محیط داخلی و کیفیت خواب با باز و بسته کردن پنجره‌ها و درها در طول دو هفته چنین یافته‌های کلیدی را به همراه داشته است:

۱. باز کردن پنجره‌ها باعث کاهش سطح دی‌اکسید کربن (CO₂) در داخل اتاق شد اما دمای داخلی و غلظت PM_2.5 (ذرات معلق خطرناک) افزایش یافت.

۲. باز کردن پنجره‌ها بهبود حس تازگی هوا را به همراه داشت اما مدت زمان خواب با حرکات سریع چشم (REM) را کاهش داد. ضمن اینکه؛ این نوع خواب برای بازسازی بدن و ذهن اهمیت دارد.

۳. باز کردن درها تأثیر قابل توجهی بر کیفیت خواب نداشت.

۴. به دلیل افزایش دما، PM_2.5  و سر و صدا، باز کردن پنجره‌ها ممکن است خواب را مختل کرده و مزایای تهویه را کاهش دهد.

در نتیجه، باز کردن پنجره‌ها نمی‌تواند به‌عنوان راه‌حلی مناسب برای بهبود تهویه و کیفیت خواب توصیه شود.

نتایج این مطالعه می‌تواند به طور مستقیم با تهویه مطبوع مرتبط شود، زیرا هر دو روش (باز کردن پنجره‌ها و استفاده از سیستم تهویه مطبوع) هدفی مشابه دارند: بهبود کیفیت هوای داخلی و ایجاد محیطی مطلوب برای خواب. تفاوت در این است که سیستم‌های تهویه مطبوع به طور مؤثرتری می‌توانند دما، رطوبت و کیفیت هوا را کنترل کنند، در حالی که باز کردن پنجره‌ها در محیط‌های پرتراکم و نیمه‌گرمسیری، چالش‌هایی مانند ورود آلودگی و افزایش دما را به همراه دارد.

ارتباط بین باز کردن پنجره‌ها و تهویه مطبوع:

۱. کنترل دما:

باز کردن پنجره‌ها در مناطق گرم و مرطوب به طور معمول باعث افزایش دمای اتاق می‌شود، که می‌تواند خواب را مختل کند. در مقابل، سیستم تهویه مطبوع قادر است دما را به‌طور دقیق کنترل کند و محیطی خنک و مطلوب برای خواب فراهم آورد.

۲. کنترل کیفیت هوا:

مطالعه نشان داد که باز کردن پنجره‌ها ممکن است باعث کاهش سطح دی‌اکسید کربن شود، اما به افزایش غلظت PM_2.5 (آلودگی هوا) منجر می‌شود. این ذرات معلق می‌توانند بر سلامت و کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارند. در این زمینه، سیستم‌های تهویه مطبوع، به ویژه اگر به فیلترهای تصفیه هوا مجهز باشند، می‌توانند هوا را تصفیه کرده و مانع از ورود ذرات مضر به داخل خانه شوند، بدون اینکه نیازی به باز کردن پنجره‌ها باشد.

۳. رطوبت:

در مناطق نیمه‌گرمسیری، رطوبت بالا یکی از مشکلات اساسی است که باز کردن پنجره‌ها آن را تشدید می‌کند. سیستم‌های تهویه مطبوع مدرن می‌توانند رطوبت را به سطح مطلوب برسانند و شرایط بهتری برای خواب فراهم کنند. این ویژگی تهویه مطبوع می‌تواند از مشکلاتی که در اثر افزایش رطوبت با باز کردن پنجره‌ها به وجود می‌آید، جلوگیری کند.

۴. سر و صدا و آلودگی صوتی:

یکی از معایب باز کردن پنجره‌ها در مناطق پرتراکم، افزایش سر و صدای محیطی است که خواب را مختل می‌کند. تهویه مطبوع این امکان را فراهم می‌کند که بدون نیاز به باز کردن پنجره‌ها، هوای اتاق تازه و خنک شود و در عین حال محیطی آرام و بی‌صدا برای خواب ایجاد کند.

این مطالعه نشان می‌دهد که اگرچه باز کردن پنجره‌ها می‌تواند به تهویه کمک کند، اما تأثیرات منفی ناشی از آلودگی هوا، دما، رطوبت و سر و صدا می‌تواند خواب را مختل کند. از سوی دیگر، سیستم‌های تهویه مطبوع می‌توانند جایگزین مناسبی برای تهویه طبیعی باشند، چرا که قادرند همزمان کیفیت هوا، دما و رطوبت را بهبود بخشند و محیطی آرام برای خواب ایجاد کنند. بنابراین، در مناطق پرتراکم و نیمه‌گرمسیری، استفاده از تهویه مطبوع می‌تواند راه‌حلی بهتر برای بهبود کیفیت خواب باشد.

درسال ۲۰۲۰ نیز یک تحقیقی با هدف “بررسی ارتباط بین دمای اتاق خواب و تهویه با استفاده از غلظت CO₂ به عنوان شاخص” پرداخته شد. نتایج این تحقیق نیز بی شباهت به تحقیق قبل نبود:

۱. اهمیت خواب:

خواب برای بازیابی انرژی بدن و کاهش خستگی جسمی و روانی ضروری است. کیفیت محیط اتاق خواب یکی از عوامل مهم در اختلالات خواب محسوب می‌شود.

• محل مطالعه: در تابستان سیدنی، استرالیا انجام شد.
• نمونه: ۴۸ نفر (مرد و زن) در این مطالعه شرکت کردند.
• ابزار اندازه‌گیری: از سنسورهای قابل حمل برای نظارت بر معیارهای خواب استفاده شد و یک ایستگاه مانیتورینگ کیفیت محیط داخلی (SAMBA) در هر اتاق خواب برای اندازه‌گیری مداوم پارامترهای دما و کیفیت هوا نصب شد.

۲. یافته‌ها:

• احساس حرارتی شرکت‌کنندگان در خواب با شرایط حرارتی واقعی اتاق خواب رابطه‌ای نداشت.
• کارایی خواب (نسبت زمان خواب به زمان در بستر) و درصد خواب REM به طور منفی با دمای عملیاتی اتاق خواب مرتبط بودند. به ازای افزایش ۱ درجه کلوین در دمای اتاق خواب، کارایی خواب و درصد خواب  REM  به ترتیب ۱.۰۳۶% و ۱.۶۴۷% کاهش یافتند.
• درصد خواب عمیق به غلظت CO₂ در اتاق خواب مرتبط بود، به طوری که به ازای هر  ppm ۱۰۰ افزایش در غلظت میانگین CO₂ در شب، درصد خواب عمیق ۴.۳% کاهش می‌یافت.
• کاهش در ارزیابی ذهنی از تازگی هوا با کیفیت خواب ضعیف‌تر مرتبط بود. تأثیر غلظت  CO₂  بر درصد خواب سبک تحت دماهای عملیاتی مختلف اتاق خواب متغیر بود.

این مطالعه نیز نشان داد که دما و تهویه اتاق خواب تأثیر مهمی بر کیفیت خواب دارند. بهبود شرایط محیطی اتاق خواب، از جمله کنترل دما و تهویه مناسب، می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. بنابراین استفاده از تهویه مطبوع می‌تواند به کاهش دما و بهبود تهویه در اتاق خواب کمک کند و در نتیجه کیفیت خواب را افزایش دهد. همچنین، با کنترل CO₂ در محیط، می‌توان از خواب عمیق و کارایی خواب بهتری برخوردار شد.

بنابراین یکی از مهم‌ترین عوامل در تضمین عملکرد بهینه و طولانی‌مدت تهویه مطبوع، استفاده از متعلقات و تجهیزات جانبی مناسب است. این تجهیزات شامل دمپرها، کانال‌های هوای استاندارد و عایق‌های با کیفیت و…. است که نقش بسیار حیاتی در کارایی و بهره‌وری سیستم دارند. ضمن اینکه برای بهره‌وری بهینه و افزایش کارایی آنها، استفاده از متعلقات و تجهیزات جانبی ضروری است. این تجهیزات نه تنها به بهبود عملکرد سیستم کمک می‌کنند، بلکه عمر مفید دستگاه را افزایش داده و از مشکلات احتمالی در طول زمان جلوگیری می‌کنند.

عدم توجه به این جزئیات ممکن است منجر به؛

• کاهش کارایی کلی دستگاه تهویه مطبوع
• عدم تأمین درست نیازهای گرمایش و سرمایش محیط
• افزایش چشمگیر هزینه‌های نگهداری و انرژی

شود که توگوتهویه با ارائه اطلاعات فنی و مشاوره به جهت تسهیل در تصمیم گیری شما؛ مشاوره با کارشناسان فنی برای انتخاب و نصب سیستم‌های مناسب، ارزیابی عملکرد سیستم‌های فعلی و شناسایی نقاط ضعف آن ها از نظر فنی را به شما پیشنهاد میکند.